Mateusz Gralewski zapłacił wysoką cenę za walkę o niepodległość Ojczyzny. Swą działalność konspiracyjną okupił zesłaniem w głąb Kaukazu spowitego mroczną aurą walk, mordu i zemsty, ale i emanującego wyjątkowym pięknem i różnorodnością. Autor w roli reportera i etnografa spisał się doskonale. Zostawił po sobie niedoścignione i ciekawe źródło wiedzy na temat Kaukazu sprzed lat. Podróż na Kaukaz z Mateuszem Gralewskim to wyprawa do wielu światów jednocześnie. Z jednej strony do czasów brutalnej kolonialnej ekspansji Imperium Rosyjskiego odbierającego wolność kolejnym narodom, z drugiej zaś do codziennego życia społeczności Dagestanu, Czeczenii, Osetii, Kabardyno-Bałkarii czy Gruzji.Wnikliwie szukając odpowiedzi na nurtujące go pytania, autor z wielką uwagą obserwował zwyczaje i tradycje mieszkańców gór, poznawał ich mentalność, historię i kulturę. Wspomina również o losach licznych Polaków, którzy tak jak Gralewski trafiali na Kaukaz głównie w ramach represji. Światy te minęły bezpowrotnie, ale ich historia toczy się nadal!